Een opbeurend kerstverhaal
Christmas pantomime
Het gebeurde ergens in 2017, dat zes Groningse vrienden en vriendinnen, allemaal al jarenlang actief in de theater-, muziek- en cabaretwereld, het plan opvatten om een oude traditie nieuw leven in te blazen, en weer eens een ouderwetse ‘Christmas pantomime’ op de noordelijke planken te zetten.
De ‘panto’ was een oorspronkelijk negentiende-eeuws Engels fenomeen: rond de kerst kregen de acteurs van grote toneelgezelschappen de vrije hand van hun regisseur om een spetterende familievoorstelling te bedenken. Sprookjes werden door elkaar gehusseld, mannen speelden vrouwenrollen en andersom, het resultaat was een hilarische theatershow.
In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw beleefde de panto in Nederland een ware revival, waarbij vooral de producties van het noordelijke gezelschap De Voorziening succes hadden.
In deze eeuw hield alleen het RO Theater, later Theater Rotterdam, het nog een tijdje vol – reden voor Alina Kiers, Carmen Schilstra, Frank den Hollander, Jan Veldman, Bert Visscher en Arno van der Heyden om nu maar eens te proberen een panto in het noorden te produceren.
Om een en ander in goede administratieve banen te kunnen leiden, werd een stichting opgericht. Op een vroege dinsdagochtend reden Alina en Frank naar het notariskantoor, maar wisten nog steeds geen naam. In de lift vertelde Alina dat haar man midden in de nacht in arren moede nog ‘TIS’ had geopperd: Theaterinitiatieven Stad. Dat moest het dan maar worden, gniffelden ze terwijl ze het kantoor binnenstapten.
‘Sneuwitje en een stuk of zeven dwergen’ werd, mede door de speelse regie van Jack Nieborg, een groot succes. Er werd meteen gedacht aan een opvolger, en dat werd eind 2021, jammer genoeg zonder de toen al zieke Arno van der Heyden, ‘Broodkapje en een stuk of zeven geitjes’. Maar helaas: de dag na de première werd de zoveelste corona-lockdown afgekondigd, en moest de tournee worden afgelast.
Coronaproef theater
Al in het begin van de coronaperiode hadden Alina Kiers en Carmen Schilstra met vaste geluidstechnicus Rolf Schreuder het lumineuze idee om ondanks alle beperkingen, anderhalvemetermaatregelen en maximum publieksaantallen toch theater te kunnen blijven programmeren: in de enorme schuur achter eetcafé De Boerderij in Oosterwijtwerd was plek zat, het publiek kon voor of na de voorstelling veilig een hapje eten, en zoals de Fransen zeggen: The Rest Is History. Ook weer onder vlag van Stichting TIS werd Theater Oosterwijtwerd drie seizoenen lang een warme plek voor noordelijke theaterliefhebbers, lokale, regionale en zelfs nationale cabaretiers en muzikanten: coryfeeën als Arjen Lubach en Freek de Jonge reisden graag af naar Oosterwijtwerd om nieuwe shows uit te proberen in de gezellige setting van De Boerderij.
En alle oorspronkelijke initiatiefnemers van Sneuwitje traden er graag op, in alle mogelijke combinaties en verschijningsvormen. Zo was er de seizoensopener Durf te dromen, de reünievoorstelling De Bende mit Bandje, Bert Visscher leest Kees Visscher, en ga zo maar door.
Karnivoale en Broodkapje
Deze zomer was het weer druk op de burelen van TIS, ondanks dat er in Oosterwijtwerd niet meer werd geprogrammeerd. Stichting Vakland Het Hogeland meldde zich: in een circustent in acht verschillende dorpen op het Groninger Hogeland werden tientallen activiteiten georganiseerd voor de lokale bevolking, en daar paste mooi onze vrolijke muziektheatervoorstelling Karnivoale bij, met alweer grotendeels dezelfde originele vriendenclub.
We boften met het weer: alle weekenden was het (bijna te) warm, en als we dan weer eens met de hele crew aan een lange tafel achter de circustent zaten te eten, keken we vaak om ons heen en realiseerden we ons hoe bevoorrecht we waren. Hier zaten we weer; al decennia met elkaar bevriend, allemaal ruimschoots onze sporen verdiend in de Groningse en vaak ook nationale cabaret- en muziekwereld, nu opnieuw bij elkaar. Nog even wat eten, wijntje erbij, en dan weer de circuskleren aan, de gitaren stemmen, beetje ginnegappen in de kleedkamertent, en hop! Daar is het publiek alweer, en we mogen alweer vijf kwartier fijne liedjes zingen, gekke sketches spelen, snelle verkleedpartijen tot een goed einde brengen en zelfs op een echt spijkerbed liggen.
Na afloop, napratend met het publiek in de horecatent, keken we elkaar weer aan, en wisten we wat die blikken betekenden: ‘Wat hebben we het goed…’
En zo is het. Ook nu voelen we dat weer intens: we gaan weer kriskras door het hele noorden, en overal gaan we weer lol maken met vaders, moeders, kinderen en andere theaterdieren. Broodkapje: alweer zo’n theaterinitiatief oet Stad – en verre omstreken!
Groningen, december 2023